Skarga pauliańska – gdy dłużnik ucieka z majątkiem
Szalejąca inflacja wywołuje ogólnospołeczny kryzys. Taki stan rzeczy sprzyja powstawaniu zadłużenia. Niektórzy dłużnicy popadają w faktyczne kłopoty finansowe inni sprytnie kombinują aby ukryć lub usunąć majątek i tym samym uniemożliwić wierzycielowi zaspokojenie. Remedium na niehonorowych dłużników jest skarga pauliańska.
Na czym polega skarga pauliańska?
Skarga pauliańska to powództwo, które wierzyciel wytacza nie dłużnikowi, lecz osobie, która weszła w posiadanie jego majątku. Taktyka opornych dłużników często sprowadza się do wyzbycie się majątku przed egzekucją, tak aby egzekucja nie przyniosła zaspokojenia. Usuwanie majątku zazwyczaj przybiera postać jego:
- wyprzedawania,
- obciążania
- darowania.
Dłużnik wyzbywa się majątku na rzecz innej osoby tylko po to, aby wierzyciel nie mógł się zaspokoić. W takiej sytuacji wierzyciel może żądać, aby Sąd uznał czynność sprzedaży, obciążenia, darowania za bezskuteczną.
Przesłanki zasadności skargi pauliańskiej
Aby żądanie ubezskutecznienia czynności dokonanej przez dłużnika było zasadne muszą zostać spełnione następujące przesłanki:
- Wierzycielowi musi przysługiwać wierzytelność
- Majątek dłużnika po wyzbyciu nie wystarcza na spłatę długu
- Dłużnik musiał wiedzieć, że wyzbywając się majątku krzywdzi wierzyciela
- Osoba, która otrzymała majątek od dłużnika wiedziała lub mogła się dowiedzieć o intencjach dłużnika.
Wszystkie te przesłanki wierzyciel musi udowodnić przed Sądem. Jeżeli jednak osobą, która uzyskała majątek od dłużnika jest:
- osoba bliska dłużnika (np. krewny), albo
- partner biznesowy
wówczas domniemuje się złą wolę osoby trzeciej. W takiej konfiguracji to pozwany musi udowodnić, że cel czynności był inny niż pokrzywdzenie wierzyciela. Jeżeli natomiast wyzbycie się majątku było dokonane nieodpłatnie (darowizna) wówczas skarga będzie zasadna nawet wówczas, gdy nabywca majątku nie wiedział o złych intencjach dłużnika.
Czy można domagać się ochrony wierzytelności, która powstała po wyzbyciu się majątku?
Niekiedy dłużnicy są na tyle sprytni, że wyzbywają się całego majątku jeszcze zanim stali się dłużnikami. Takie postępowanie nie zawsze oznacza, że ich majątek jest bezpieczny. W drodze skargi pauliańskiej wierzyciel może bowiem domagać się ochrony również wierzytelności, która powstała po tym gdy dłużnik wyzbył się majątku. W takim przypadku jednak osobie trzeciej – czyli takiej która uzyskała majątek – musimy udowodnić jej złą wolę.
Czas na zaskarżenie czynności
Na zaskarżenie czynności dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciel ma tylko 5 lat od dnia wyzbycia się majątku przez dłużnika. Nie ma znaczenia to kiedy wierzyciel się dowiedział o usunięciu majątku, ani kiedy powstał dług.
Skutek skargi pauliańskiej
Jeżeli skarga pauliańska okaże się skuteczna to wierzyciel uzyska prawo do zaspokojenia swojej wierzytelności z wyzbytego majątku mimo, iż nie jest on własnością dłużnika.
Przykład: Dłużnik darował nieruchomość swojej siostrze. Wierzyciel, będzie mógł wszcząć egzekucję bezpośrednio przeciwko siostrze. Egzekucja będzie mogła być prowadzona jednak tylko z darowanej nieruchomości.
O egzekucji z nieruchomości, wchodzącej w skład majątku wspólnego przeczytasz tutaj.
Inną sytuacją są uniki dłużnika, który nie chce przyjąć spadku. Celem tych działań jest aby nie zyskać majątku, z którego wierzyciel mógłby się zaspokoić. W takim przypadku wierzyciel może dopełnić formalności za dłużnika.
