Nieruchomość nabyta w drodze umowy dożywocia – majątek osobisty czy wspólny?

Przedmioty nabywane w trakcie trwania wspólności majątkowej, co do zasady wchodzą w skład majątku wspólnego. Odstępstwa od tej zasady wymienione są wprost w przepisie. A do jakiego majątku wejdzie nieruchomość nabyta w drodze umowy dożywocia?

Jakie przedmioty wchodzą w skład majątku osobistego małżonka?

Do majątku osobistego zaliczamy:

• przedmioty nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej
• przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę (chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej)
• prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej
• przedmioty służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków
• prawa niezbywalne
• uzyskane odszkodowanie i zadośćuczynienie za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub innej działalności zarobkowej
• nagrody za osobiste osiągnięcia
• prawa autorskie, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy
• przedmioty nabyte jako surogaty majątku osobistego

Darowizna, dziedziczenie, zapis – kiedy w majątku wspólnym

Co do zasady, zgodnie z listą powyżej, przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis i darowiznę, wchodzą w skład majątku osobistego małżonka. Może być jednak inaczej. Decyzja w tym zakresie należy do darczyńcy / spadkodawcy. Może on zdecydować, że przedmioty do niego należące zostaną przekazane obojgu małżonkom do ich majątku wspólnego (lub też małżonkom jako współwłaścicielom).

Różnica między umową darowizny a dożywocia

Przeniesienie własności nieruchomości (przedmiotu) w drodze umowy darowizny jest świadczeniem nieodpłatnym dla przyjmującego darowiznę. W przypadku umowy dożywocia, dochodzi także do przeniesienia własności nieruchomości, ale nie za darmo. W tym przypadku osoba nabywająca nieruchomość ma spełnić świadczenie wobec przekazującego, tj. ma zapewnić mu opiekę.

Umowa dożywocia – nieruchomość w majątku osobistym czy wspólnym?

Odpowiedzi na to pytanie niestety nie ma w przepisach, ale kwestia była wielokrotnie poruszania w rozstrzygnięciach sądów orzekających o podziale majątku. O tym czy nieruchomość wejście do majątku wspólnego czy osobistego nie decyduje już wola osoby przekazującej nieruchomość (inaczej niż w przypadku darowizny).

Nieruchomość nabyta w drodze umowy dożywocia w majątku wspólnym – zasada

Co do zasady, jako że nabycie jest odpłatne, nieruchomość wejdzie do majątku wspólnego – oczywiście jeśli umowa została zawarta w trakcie trwania wspólności majątkowej. Może być jednak inaczej. Decydujące znaczenie będzie miało to, czy wykonanie świadczenia względem dożywotnika nastąpiło kosztem majątku wspólnego czy osobistego.

Nieruchomość nabyta w drodze umowy dożywocia w majątku osobistym – wyjątek

Taka wyjątkowa sytuacja może zajść wtedy, gdy umowa dożywocia nie będzie obciążała majątku wspólnego. Chodzi przede wszystkim o sytuacje, gdy np. pomoc dla dożywotnika miała wymiar fizyczny i była spełniana przez jednego małżonka, np. nie trzeba było ponosić kosztów utrzymania dożywotnika (koszty te w trakcie trwania wspólności, co do zasady ponoszone by były z majątku wspólnego), lub dożywotnik w ogóle nie potrzebował i nie korzystał w żadnym wymiarze z pomocy.

Prawo dożywocia w majątku osobistym

Majątkiem osobistym będzie prawo dożywocia przysługujące tylko jednemu małżonkowi, jako prawo niezbywalne wymienione w art. 33 k.r.o.