Wyłączenie małżonka od dziedziczenia [cz.4 – umowa zrzeczenia się dziedziczenia]

 

Wyłączenie małżonka od dziedziczenia może między innymi wynikać z zawartej przez małżonków umowy. Kiedy i w jakiej formie może być zwarta umowa zrzeczenia się dziedziczenia?

Możliwość wyłączenia małżonka od dziedziczenia

Zawarcie umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia może nastąpić jedynie w odniesieniu do dziedziczenia ustawowego.

Zrzeczenie się dziedziczenia

Małżonkowie mogą zawrzeć ze sobą umowę zrzeczenia się dziedziczenia. Umowę taką ze spadkodawcą mogą zawrzeć wszyscy spadkobiercy.

Forma umowy

Umowa zrzeczenia się dziedziczenia może być zwarta jedynie w formie aktu notarialnego. W takiej samej formie powinna być zwarta między małżonkami umowa uchylająca umowę zrzeczenia się dziedziczenia. Umowy zawarte w innej formie są nieważne.

Skutek zrzeczenia się

Na skutek zawarcia umowy zrzeczenia się dziedziczenia małżonek – spadkobierca zrzeka się praw do dziedziczenia z ustawy po współmałżonku. Jeśli małżonkowie inaczej nie postanowią w umowie, skutek zrzeczenia się rozciąga się także na zstępnych małżonka zrzekającego się (zarówno tych żyjących w dacie zrzeczenia, jak i urodzonych po dacie zawarcia umowy). Skutek rozciąga się także na prawo do zachowku, tj. małżonkowi zrzekającemu się i jego zstępnym (chyba że w umowie postanowiono inaczej) nie przysługuje zachowek. Istnieje także możliwość, aby na podstawie umowy małżonek zrzekł się jedynie prawa do zachowku, nie pozbawiając się możliwości dziedziczenia ustawowego.

Zrzeczenie się dziedziczenia, a powołanie do spadku w testamencie

Pomimo zrzeczenia się dziedziczenia ustawowego, małżonek zrzekający się może być spadkobiercą testamentowym. Może być także zapisobiercą. Powołanie do spadku na podstawie testamentu, nie przywraca małżonkowi zrzekającemu się prawa do zachowku (lub jego uzupełnienia). W dalszym ciągu pozbawiony jest on przymiotu spadkobiercy ustawowego.

Uchylenie się od skutków umowy zrzeczenia się dziedziczenia

Skutki wynikające z zawarcia umowy zrzeczenia się dziedziczenia są odwracalne. Małżonkowie mogą zawrzeć stosowną umowę uchylającą skutki umowy zrzeczenia się dziedziczenia. Umowa ta może dotyczyć jedynie częściowej zmiany umowy zrzeczenia się dziedziczenia, np. zawierać nowe uregulowania dotyczące objęcia jej skutkami zstępnych małżonka zrzekającego się.