Wstrzymanie terminów procesowych i sądowych w okresie epidemii COVID
31 marca 2020r. ustawą, określaną mianem „specustawy antykryzysowej”, weszły w życie liczne zmiany obowiązujących przepisów. W ustawie znalazło się m.in. oczekiwane przez praktyków z dziedziny prawa wstrzymanie lub zawieszenia terminów procesowych i sądowych.
Których procedur ma dotyczyć wstrzymanie terminów?
Materię tę reguluje art. 15 zzs wprowadzony do ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 i 567). 
Przepis został dodany ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw).
Ustawę wprowadzającą przepis można znaleźć tu: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000568
Stanowi on, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID bieg terminów procesowych i sądowych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.
Terminy, które ulegają wstrzymaniu lub zawieszeniu dotyczą postępowań:
- sądowych, w tym sądowoadministracyjnych
- egzekucyjnych
- karnych
- karnych skarbowych
- w sprawach o wykroczenia
- administracyjnych
- dot. ordynacji podatkowej
- kontroli celno-skarbowych
- postępowaniach w sprawach o których mowa w ustawie o grach hazardowych
- innych, prowadzonych na podstawie ustaw.
Czy wszystkie terminy sądowe i procesowe ulegają wstrzymaniu?
Wstrzymanie terminów nie dotyczy spraw pilnych, które określa art. 14 a ust. 4 i 5 ustawy. Są nimi sprawy, których rozpoznanie nie może czekać tj. tymczasowe aresztowania, dozory elektroniczne, zabezpieczenia. Ustawodawca nie zdecydował się także na wstrzymanie terminów w sprawach:
- dotyczących wyboru lub powołania organów władzy
- wniosków i pytań do Trybunału Konstytucyjnego
- wynikających z prawa zamówień publicznych.
Od kiedy terminy ulegają wstrzymaniu?
Stan zagrożenia epidemicznego w Polsce wprowadzono 14 marca 2020r. Stan epidemii 20 marca 2020r. Przepis wstrzymujący terminy sądowe i procesowe wprowadzono natomiast dopiero 31 marca 2020r. Na chwilę obecną brak jest przepisu, który nakazywałby stosowanie przepisu przed datą jego uchwalenia. Tym samym, do terminów, które zakończyły swój bieg przed 31 marca 2020r. mają zastosowanie dotychczasowe przepisy. Apelacje, zażalenia, skargi, których termin zakończył swój bieg 30 marca 2020r. nie zostały wstrzymane. Strona powinna była wnieść je w terminie, wynikającym z odpowiednich przepisów proceduralnych (o ile nie zachodziły indywidualne okoliczności, uniemożliwiające dopełnienie czynności w terminie). Jeżeli jednak koniec terminu czynności miałby przypaść na 31 marca lub później, wówczas jego bieg zostaje zawieszony. Jeżeli natomiast w tej dacie jakiś termin się „otworzył” – ponieważ np. strona po 31 marca 2020r. otrzymała wyrok, postanowienie, nakaz zapłaty to termin do wniesienia środka odwoławczego w ogóle nie rozpoczyna się.
Kiedy terminy zaczną biec na nowo i jak będzie należało je liczyć?
Wedle aktualnych na dzień 02 kwietnia 2020r. przepisów terminy sądowe i procesowe mają biec dopiero od ustania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Inaczej jednak będzie należało liczyć terminy w tych sprawach, gdzie termin uległ wstrzymaniu, a inaczej gdy uległ zawieszeniu.
- Tam gdzie termin rozpoczął swój bieg przed dniem 31 marca 2020r., tam po ustaniu stanu, związanego z epidemią, będzie on biegł dalej (a nie od początku).
- Tam, gdzie termin nawet nie rozpocznie swojego biegu, tam będzie biegł od początku, dopiero po zakończeniu stanu zw. z epidemią.
Np. jeżeli strona otrzyma wyrok z uzasadnieniem w dniu 20 marca 2020r. to apelację będzie musiała wnieść najpóźniej w 3 dniu, po ogłoszeniu, że stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego został zakończony. Z biegnącego – 14 dniowego terminu – zostanie jej tylko 3 dni.
W tych przypadkach, w których termin nie rozpoczął biegu, będzie on biegł dopiero od zakończenia epidemii. Jeżeli np. otrzymanie wyroku z uzasadnieniem nastąpiło po 31 marca 2020r. (albo w tym dniu), termin na wniesienie apelacji rozpocznie swój 14 – dniowy bieg dopiero w dniu zakończenia epidemii.
A co, jeżeli mogę dokonać czynności w terminie?
Jeżeli w czasie epidemii strona może dokonać czynności i nie chce jej wstrzymywać czynność dokonana będzie skuteczna. Stanowi o tym przepis art. 15 zzs ust. 7 ustawy.
