Łączenie kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem – plusy i minusy
Skazani, którzy już mieli zatarg z prawem, doskonale znają instytucję kary łącznej. Zazwyczaj łączenie kar przyjmowane jest z entuzjazmem, bo oznacza skrócenie łącznego wymiaru kary. Dla skazanych na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem kara łączna może być jednak pułapką.
Kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania
Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary. Obecnie zawieszenie kary pozbawienia wolności możliwe jest wówczas, gdy orzeczona kara nie przekracza roku. W sprawach przestępstw popełnionych przed 2015r. na zawieszenie mogą liczyć skazani na karę do 2 lat pozbawienia wolności.
Kiedy będzie miało zastosowanie łączenie kar?
Do połączenia orzeczonych kar może dojść na wniosek skazanego, prokuratora lub z inicjatywy samego Sądu (z urzędu). Warunki do łączenia kar zachodzą wówczas, jeżeli:
- sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw
- wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu.
Kary tego samego rodzaju to kary jednorodzajowe, np:
- Kara pozbawienia wolności
- Kata 25 lat pozbawienia wolności
- Dożywotnie pozbawienie wolności
Łączenie kar może mieć miejsce tylko wtedy, gdy podlegają one wykonaniu (nie nastąpiło zatarcie, przedawnienie, ułaskawienie). Nie łączy się natomiast kar, których wykonywanie skazany rozpoczął i w trakcie jej odbywania popełnił nowe przestępstwo, za które został skazany.
Jaki cel ma łączenie kar?
Społeczeństwo często postrzega karę łączną jako instrument do łagodzenia orzeczonych kar. Skazani czasami faktycznie taki skutek osiągają, jednak nie zawsze. Niekiedy zdarza się, że kara łączna nie skraca łącznego okresu kary. Zadaniem kary łącznej jest dostosowanie wymiaru kary do całokształtu sytuacji skazanego. Niekiedy Sądy orzekające w poszczególnych sprawach nie mają pełnego oglądu sytuacji skazanego. Wyrok łączny ma na celu zastosowanie względem skazanego takiej kary, która będzie w pełni realizować cele zapobiegawcze i wychowawcze. Kara łączna ma także kształtować świadomość prawną społeczeństwa.
W jaki sposób Sąd może połączyć kary?
W polskim systemie Sąd, wymierzający karę łączną, ma możliwość zastosowania zasady:
- absorpcji – karą łączną jest najsurowsza z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa
- kumulacji – karą łączną jest suma kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa
- asperacji – karą łączną jest wymiar pomiędzy karą najsurowszą i sumą.
W praktyce ostatnia z metod łączenia kar ma najczęstsze zastosowanie. Skazani z kolei są zainteresowani tym, aby kara była jak najbliższa zasadzie absorpcji. Zdarza się to jednak tylko w tych przypadkach, gdy wszystkie czyny, których dotyczy orzekanie, wykazują bardzo bliską więź podmiotową i przedmiotową. Im różniejszy charakter mają popełnione przestępstwa, tym surowsza będzie kara łączna.
Zasady wymiaru kary łącznej przy łączeniu kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem
Jeżeli Sąd orzeka karę łączną na podstawie orzeczonych kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem może orzec zarówno karę z zawieszeniem jak i bez zawieszenia. Ocena tego, czy należy zastosować zawieszenie należy do Sądu. Nawet jeżeli wszystkie ze zbiegających się kar były orzeczone z warunkowym zawieszeniem, Sąd może orzec karę bezwzględną. Co istotne, jeżeli łączny wymiar kary pozbawienia wolności przekroczy 1 rok (a na starym stanie prawnym 2 lata) wówczas Sąd nie będzie miał możliwości zawieszenia kary. Gdy kara łączna orzeczona jest bez zawieszenia przeliczenie tej kary na karę bezwzględną odbywa się przy zastosowaniu metody:
- 1 miesiąc pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem = 15 dniom pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia.
Ryzyko kary łącznej przy łączeniu kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem
O ile zatem łączenie kar pozbawienia wolności zazwyczaj skraca łączny wyrok, o tyle przy łączeniu kar z warunkowym zawieszeniem niesie pewne ryzyko. Jeżeli bowiem sprawca otrzymał kilka wyroków z warunkowym zawieszeniem, których suma przekroczy 1 rok (tak obecnie), wówczas Sąd nie będzie mógł zawiesić jej wykonania. Kara wykonywana za dane przestępstwo będzie co prawda krótsza, niż pierwotnie orzeczona, ale będzie to kara bezwzględna.
Zapowiedzi likwidacji kary łącznej
Łączenie kar wrosło w polski system prawa karnego. Potrzeba istnienia tej instytucji przez lata nie była kwestionowana jednak od przeszło dwóch lata zgłaszane są zapowiedzi likwidacji kary łącznej. Jak dotychczas postulaty te pozostają w fazie politycznych zapowiedzi.
