Jazda pod wpływem – jakich należy się spodziewać konsekwencji?

Jazda pod wpływem alkoholu stanowi wykroczenie albo przestępstwo, w zależności od tego jaką ilość alkoholu w organizmie stwierdzi Policja. W każdym z tych przypadków sprawcy grożą poważne konsekwencje, najdotkliwszą dla większości kierowców jest utrata prawa jazdy

Przestępstwo czy występek?

 Kaliber konsekwencji, jakie należy kalkulować w przypadku ujęcia kierowcy, jadącego pojazdem pod wpływem alkoholu zależy od tego jaką zawartość alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu zarejestrują urządzenia pomiarowe. W zależności od tego stężenia będziemy mieli do czynienia albo ze stanem nietrzeźwości albo ze stanem po użyciu alkoholu. Pierwszy stan oznacza, że doszło do popełnienia przestępstwa.

Stan nietrzeźwości w rozumieniu prawa karnego oznacza, że

• zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
• zawartość alkoholu w 1 dm³ wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Stan po użyciu alkoholu oznacza, że:

• stężenie alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila lub
• w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 1 dm 3. W takim przypadku w grę wchodzi kodeks wykroczeń.

Ważnym aspektem wskazanego podziału są grożące konsekwencje – sankcje. Co istotne, niejednokrotnie w praktyce mamy do czynienia ze stężeniem granicznym lub ze stężeniem, które z uwagi na dopuszczalny błąd urządzenia pomiarowego można zakwalifikować poniżej uzyskanego wyniku. Te drobne niuanse mogą spowodować zmianę zakwalifikowania czynu z przestępstwa na wykroczenie, co ma oczywisty wpływ na grożący wymiar kary.

Zatrzymanie prawa jazdy

To czego może spodziewać się osoba jadąca pod wpływem alkoholu to natychmiastowe zatrzymanie dokumentu prawa jazdy. Stosownie do art. 135 Kodeksu Ruchu Drogowego do zatrzymania prawa jazdy może dojść jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie że kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu. Zatrzymanie prawa jazdy powinno być zatwierdzone przez Prokuratora. Od takiej decyzji przysługuje zażalenie do Sądu.

Kiedy zostaje zrealizowane przestępstwo jazdy w stanie nietrzeźwości?

Aby organy ścigania przyjęły, że doszło do zrealizowania przestępstwa jazdy w stanie nietrzeźwości sprawca musi kierować pojazd mechaniczny, tj. taki który posiada silnik. Takimi pojazdami będą z pewnością:

• samochód,
• traktor,
• pociąg,
• motor i inne.

W ostatnich latach doktryna intensywnie zastanawia się nad tym, czy do pojazdów tego rodzaju należy wliczyć drony.

Do roku 2013 przestępstwem było także prowadzenie innych pojazdów w ruchu publicznym, jak np. rowerów. Nowelą z 2013 roku ten przepis został przeniesiony do kodeksu wykroczeń.

Pojazd musi być kierowany w jakimkolwiek ruchu:

• Lądowym
• Powietrznym
• wodnym

Sprawca musi uczestniczyć w ruchu, tj. korzystać z przestrzeni dostępnej dla innych użytkowników. To ważne, bo np. jazda w stanie nietrzeźwości po prywatnym parkingu, posesji, zamkniętej drodze dojazdowej nie będzie spełniała tego kryterium. Jazda nawet pod wpływem alkoholu nie będzie wówczas przestępstwem.

Kiedy jazda pod wpływem jest wykroczeniem?

Wykroczenie polegające na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w stanie po użyciu alkoholu jest właściwie odpowiednikiem przepisu dotyczącego jazdy w stanie nietrzeźwości. Dotyczy tych samych pojazdów oraz przestrzeni, w której porusza się sprawca. Różnica dotyczy jedynie stężenia alkoholu w organizmie kierującego. W kodeksie wykroczeń obecnie umieszczony jest także przepis dotyczący jazdy w stanie nietrzeźwości pojazdem innym niż mechaniczny. Wykroczenie to jest zagrożono w ten sam sposób, co jazda pojazdem mechanicznym w stanie po użyciu, tj. sprawca podlega karze:

• aresztu,
• grzywny nie niższej niż 2 500 zł.

Jeżeli sprawca w stanie po użyciu (przy mniejszym stężeniu alkoholu) prowadził pojazd nie mechaniczny grzywna nie może być niższa niż 1000 zł.

Również w przypadku wykroczenia sąd może albo musi orzec zakaz prowadzenia pojazdów. W przypadku jazdy pod wpływem pojazdem mechanicznym na drodze publicznej Sąd ma obowiązek orzec zakaz, w przypadku pozostałych wykroczeń zachodzi jedynie taka możliwość.

Konsekwencje jazdy w stanie nietrzeźwości

Za jazdę w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego grozi kara:

• grzywny,
• kara ograniczenia wolności albo
• pozbawienia wolności do lat 2.

W przypadku skazania za przestępstwo jazdy w stanie nietrzeźwości Sąd jest właściwie zobligowany do orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów na okres nie krótszy niż 3 lata. Sąd ma możliwość wyboru pomiędzy zakazem prowadzenia wszystkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju (np. kategorii B, C, D). W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że zakaz musi dotyczyć co najmniej tej kategorii pojazdów, którą sprawca prowadził w chwili przestępstwa. Tą drogą niekiedy możliwe staje się „uratowanie” zawodowych kierowców, którzy popełnili przestępstwo jadąc pojazdem osobowym. Zakaz prowadzenia tej kategorii pojazdów nie wyklucza prowadzenia pojazdów zawodowych. Problematyczne może okazać się tu jednak zatrzymanie dokumentu prawa jazdy.

Świadczenie na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej

Sprawca skazany za jazdę w stanie nietrzeźwości musi liczyć się z jeszcze jedną, obowiązkową dolegliwością w postaci orzeczenia świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5000 złotych.

Czy zakaz prowadzenia pojazdów może być krótszy niż 3 lata?

Klienci, którym przydarzyła się jazda pod wpływem alkoholu zazwyczaj są zainteresowani tym, aby zakaz prowadzenia pojazdów był krótszy niż 3 lata, a najlepiej aby trwał do roku. Wówczas nie musieli by oni ponownie zdawać egzaminu na prawo jazdy. Jest to zdecydowanie możliwe w sytuacji, gdy stężenie alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu kwalifikuje czyn jako wykroczenie. Gdy mamy do czynienia z przestępstwem zakaz 3 lat prowadzenia pojazdów jest niestety obligatoryjny. W szczególnych przypadkach niekiedy możliwe jest zakończenie postępowania w drodze warunkowego umorzenia postępowania karnego. Jego zaletą jest nie tylko to, że sprawca nie figuruje w rejestrze osób skazanych. Również zakaz prowadzenia pojazdów może trwać krócej. W przypadku skazania za przestępstwo jazdy w stanie nietrzeźwości orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdu jest obowiązkowe. W przypadku umorzenia postępowania natomiast zakaz ten staje się środkiem fakultatywnym. Na dodatek, o ile zakaz orzekany za skazanie może trwać od 3 lat do lat 15, to w przypadku warunkowego umorzenia może trwać od roku do lat dwóch.