Czy przedsiębiorca może ogłosić upadłość konsumencką?

Od kilku lat funkcjonują bardzo przyjazne konsumentom przepisy umożliwiające oddłużenie i powrót do normalności. Przepisy te dają dłużnikom szansę na umorzenie nawet bardzo dużego zadłużenia. Warunkiem skorzystania z przepisów jest bycie konsumentem. Czy upadłość konsumencka może być procedurą z której skorzysta przedsiębiorca?

Specyfika upadłości konsumenckiej

Upadłość konsumencka charakteryzuje się innymi regułami, niż te, którymi rządzi się upadłość przedsiębiorcy. Zasadniczym zadaniem przepisów regulujących upadłość przedsiębiorców jest spłata wierzycieli. Tymczasem postępowanie upadłościowe prowadzone względem osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej dzieli się na dwa etapy. Pierwszy z nich również przewiduje likwidację istniejącego majątku oraz spłatę zadłużenia. Drugi jednak ma na celu oddłużenie. Czyli rozłożenie należności na raty, a następnie umorzenie długów których nie udało się zaspokoić. 

Upadłość konsumencka dla przedsiębiorcy?

Odpowiadając na pytanie z tytułu publikacji należy odpowiedzieć twierdząco, pod jednym wszakże warunkiem. Status przedsiębiorcy musi należeć do przeszłości. Przepisy o upadłości konsumenckiej jeszcze kilka lat temu wyznaczały okres, jaki musi upłynąć od zamknięcia firmy, likwidacji spółki, utraty statusu wspólnika do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Obecnie ustawodawca zrezygnował z tego okresu przejściowego. Firma, działalność musi być jednak zamknięta  w chwili składania wniosku. Przy osobach prowadzących działalność gospodarczą często rozstrzygający będzie wpis w  Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Fakt widnienia w tym rejestrze może wykluczyć skorzystania z przepisów dot. upadłości konsumenckiej. Co ważne – zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej nie jest wystarczające. Zawieszenie działalności nie pozbawia  osoby fizycznej przymiotu przedsiębiorcy. 

W orzecznictwie  pojawiają się jednak poglądy bardziej liberalne. Np. Sąd Okręgowy w Białymstoku w jednej ze spraw wskazał, że możliwości skorzystania z przepisów o upadłości konsumenckiej nie przekreśla fakt zarejestrowania działalności gospodarczej po złożonym wniosku o upadłość. Z kolei Sąd Okręgowy w Szczecinie przychylił się do wniosku dłużniczki, która miała założoną działalność z tego względu, że wymógł na niej to pracodawca. 

Warto zwrócić uwagę na ryzyko, że Sąd, w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości orzekanie o prowadzeniu jej w trybie przepisów ogólnych. Taka możliwość istnieje tam, gdzie:

• majątek dłużnika jest znaczny,
• istnieje bardzo dużo wierzycieli lub
• z innych względów sprawa zapowiada się na bardzo skomplikowaną.

• Przepisy o upadłości konsumenckiej przewidują, że jeżeli wszystko pójdzie dobrze, po realizacji planu spłaty, a niekiedy nawet bez tej realizacji długi są umarzane. 
• Na postępowanie upadłościowe przedsiębiorca musi mieć zgromadzone środki. Brak takowych oznacza konieczność oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości. W przypadku konsumentów za upadłego koszty postępowania pokrywa tymczasowo Skarb Państwa. 

Postępowanie upadłościowe względem konsumenta może przybrać jeden z trzech scenariuszy:

• ustalenie planu spłaty wierzycieli
• umorzenie zobowiązań bez planu spłaty
• warunkowe umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty. 

 

Nawet przy założeniu, że upadły jest podmiotem, który w pewnym zakresie może realizować swoje zobowiązania płatność jego długów rozbijana jest na raty w planie spłaty. Ten, co do zasady będzie obowiązywał go 3 lata. Inaczej jednak może być jeżeli Sąd, dojdzie do wniosku, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. W takim przypadku plan  spłaty może trwać nawet 7 lat. 

Najbardziej korzystny dla konsumenta sposób prowadzenia upadłości to sytuacja gdy Sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty. Na taki scenariusz mogą liczyć tylko upadli w bardzo wyjątkowych sytuacjach. Tam, gdzie oczywiste jest, że dłużnik jest trwale niezdolny do jakichkolwiek spłat. Dotyczy to w szczególności osób chorych i w podeszłym wieku. 

O możliwości warunkowego umorzenia zobowiązań pisaliśmy tutaj