Zakaz zbliżania się sprawcy do ofiary przestępstwa sposobem na spokój pokrzywdzonego

 

Skazując za popełnienie niektórych przestępstw Sąd ma możliwość orzec zakaz kontaktowania się lub zbliżania do określonych osób. Najczęściej będzie chodziło o ofiarę przestępstwa, której w ten sposób ma zostać zapewniony spokój i poczucie bezpieczeństwa.

Reprezentując pokrzywdzonych w postępowaniu karnym ważne jest aby umiejętnie korzystać z instytucji, które mogą zapewnić im bezpieczeństwo i komfort psychiczny. Niekiedy sprawcy przestępstw nadal próbują zastraszać i gnębić swoje ofiary. Naszą rolą jako adwokatów, reprezentujących ofiary przestępstw jest zadbać o spokój naszych klientów. Dotyczy to zarówno czasu oczekiwania na rozstrzygnięcie sprawy jak i okresu wykonywania kary. Zastosowanie zakazu zbliżania często umożliwia pokrzywdzonym uniknięcie dodatkowych nieprzyjemności ze strony sprawcy.

Sądowy zakaz zbliżania jako środek karny

Zakaz zbliżania się do ofiary przestępstwa może zostać orzeczony przez Sąd jako środek karny. Może przybrać formę zakazu kontaktu lub zbliżania się do określonej osoby/osób lub miejsc. Do ustanowienia tego zakazu może dojść wówczas, gdy Sąd skarze oskarżonego za:

• przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajowości na szkodę małoletniego,
• inne przestępstwo przeciwko wolności,
• umyślne przestępstwo z użyciem przemocy

Zakaz taki Sąd może połączyć z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu, a nawet orzec kontrolę w systemie dozoru elektronicznego.

Orzeczenie takiego środka karnego będzie obowiązkiem Sądu, jeżeli sprawca zostanie skazany za przestępstwo na szkodę małoletniego na karę pozbawienia wolności, bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Warunki zakazu zbliżania się sprawcy do ofiary przestępstwa

Ustanawiając zakaz zbliżania się do określonej osoby, Sąd zawsze powinien wskazać konkretną osobę chronioną oraz odległość którą powinien zachować skazany. Zakaz może przybrać także postać zakazu zbliżania się do określonego miejsca, w którym np. osoba pokrzywdzona przestępstwem przebywa. Zakaz orzeka się w latach, przy czym wymiar środka karnego Sąd może określić od 1 roku do nawet 15 lat. W razie ponownego skazania za przestępstwo w warunkach umożliwiających orzeczenie zakazu Sąd może określić czas trwania środka jako dożywotni.

Jeżeli Sąd wydający wyrok połączy zakaz z obowiązkiem wizyt na Policji lub z elektronicznym dozorem, wówczas określi czas trwania tej kontroli na okres od 3 do 12 miesięcy.

O dozorze elektronicznym możesz przeczytać także tutaj :pozbawienie wolności w systemie dozoru elektronicznego

Sądowy zakaz zbliżania jako obowiązek skazanego przy zawieszeniu kary

Jeżeli sprawca przestępstwa został skazany na karę nieprzekraczającą roku i nie był uprzednio skazany na karę pozbawienia wolności wówczas Sąd może zawiesić wykonanie kary na okres próby od 1 roku do lat 3. Zawieszając wykonanie kary Sąd ma możliwość zastosować wobec sprawy różne dodatkowe obowiązki, jak np. przeproszenie pokrzywdzonego, poddanie się terapii. Sąd może także zobowiązać sprawcę do:

• powstrzymania się od kontaktowania z pokrzywdzonym lub z innymi osobami w określony sposób lub
• zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób.

Taki zakaz funkcjonuje podobnie do zakazu będącego środkiem karnym. Sąd określa dokładnie osobę, z którą sprawca nie może się kontaktować lub nie może się do niej zbliżać, na określoną odległość. Orzeczenie obowiązku zakazu zbliżania się sprawcy do ofiary przestępstwa przy zawieszeniu wykonania kary ma ten skutek, że złamanie zakazu może spowodować odwieszenie kary. Niekiedy taka sankcja jest wystarczającą motywacją dla sprawcy, aby trzymać się z daleka od ofiary.

Zakaz, ustanowiony przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary może być w okresie próby zmieniany, w zależności od potrzeb.

Sądowy zakaz zbliżania jako środek zabezpieczający

Czasami zdarza się tak, że sprawca przestępstwa nie ponosi za nie kary (co nie jest jednoznaczne z brakiem odpowiedzialności w ogóle). Dzieje się tak na przykład wówczas, gdy sprawca w chwili popełnienia czynu jest niepoczytalny. Taka sytuacja nie oznacza jednak zazwyczaj braku odpowiedzialności. Sprawcy chorzy psychicznie odpowiadają po prostu inaczej – np. poprzez umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym. Środkiem stosowanym wobec sprawcy niepoczytalnego może być także zakaz kontaktu i zbliżania się. W takim przypadku Sąd orzeka zakaz bez określania czasu jego stosowania. Po ustaniu przyczyn ustanowienia zakazu sąd uchyla środek.

Sądowy zakaz zbliżania jako środek zapobiegawczy

Również w toku postępowania przygotowawczego istnieje możliwość, aby uchronić pokrzywdzonego przed napastliwymi wizytami sprawcy do czasu wydania wyroku. Taki środek zapobiegawczy stosuje zazwyczaj Prokuratur, oddając podejrzanego pod dozór Policji. Wówczas do obowiązków dozorowanego można dołączyć zakaz:

• kontaktowania się z pokrzywdzonym lub z innymi osobami,
• zbliżania się do określonych osób na wskazaną odległość,
• przebywania w określonych miejscach.

Zakaz obowiązuje aż do uchylenia. Jeżeli oskarżony zostanie skazany, wówczas zakaz może obowiązywać nawet do rozpoczęcia wykonywania kary.

Złamanie sądowego zakazu zbliżania może spowodować surowe konsekwencje

Na koniec wypada dodać, że złamanie zakazu zbliżania się sprawcy do ofiary, niezależnie od tego czy jest to środek:

• karny,
• zabezpieczający,
• zapobiegawczy

czy

• obowiązek związany z poddaniem sprawcy próbie

może wywołać bardzo poważne konsekwencje.

I tak np. naruszenie zakazu sądowego bez zgody sądu stanowi przestępstwo zagrożone karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

Z kolei naruszenie orzeczonego środka zabezpieczającego podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do lat 2.