Wyłączenie małżonka od dziedziczenia [cz.5 – odrzucenie spadku]

 

Wyłączenie małżonka od dziedziczenia może nastąpić poprzez złożenie przez małżonka – spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku. Na jakich zasadach może nastąpić odrzucenie spadku przez małżonka?

Możliwość wyłączenia małżonka od dziedziczenia

Oświadczenie małżonka – spadkobiercy o odrzuceniu spadku może zostać złożone zarówno w odniesieniu do spadku nabywanego z mocy ustawy, jak i na podstawie testamentu.

Oświadczenia małżonka – spadkobiercy

Małżonek spadkobierca może:

• przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste)
• przyjąć spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza)
• spadek odrzucić

Odrzucenie spadku – oświadczenie

Oświadczenia o odrzuceniu spadku:

• nie można złożyć pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu
• nie można odwołać
• można złożyć przed sądem lub notariuszem
• można złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym

Niepodzielność oświadczenia – zasada

Zasadą jest, że małżonek – spadkobierca nie może złożyć oświadczenia, że częściowo spadek nabywa, a częściowo go odrzuca.

Niepodzielność oświadczenia – wyjątki od zasady

Od powyższej zasady są jednak wyjątki. Małżonek – spadkobierca może:

• przyjąć lub odrzucić udział spadkowy przypadający z tytułu podstawienia niezależnie od oświadczenia o odrzuceniu lub przyjęciu udziału spadkowego, który mu przypada z innego tytułu
• odrzucić udział spadkowy przypadający mu z przyrostu, a przyjąć udział przypadający mu jako spadkobiercy powołanemu (ale nie odwrotnie)
• odrzucić spadek jako spadkobierca testamentowy, a przyjąć spadek jako spadkobierca ustawowy

Termin

Oświadczenie o odrzuceniu spadku małżonek – spadkobierca powinien złożyć w ciągu 6 miesięcy. Termin liczy się od dnia, w którym dowiedział się on o tytule swojego powołania do spadku. Jeśli w tym terminie małżonek – spadkobierca nie złoży oświadczenia (o odrzuceniu lub przyjęciu wprost), przyjmuje się, że nabył spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Skutek odrzucenia spadku

Małżonek odrzucający spadek wyłączony jest od dziedziczenia po małżonku – spadkodawcy, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Uznanie odrzucenia spadku za bezskuteczne

Z uwagi na fakt, że odrzucenie przez małżonka – spadkobiercę spadku może powodować pokrzywdzenie wierzycieli, każdy z wierzycieli osobistych spadkodawcy (nie chodzi o wierzycieli spadkowych) może domagać się uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne w stosunku do niego, o ile:

• jego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku
• odrzucenie spadku spowodowało jego pokrzywdzenie jako wierzyciela
• zgłosi żądanie w ciągu 6 miesięcy od chwili powzięcia informacji o odrzuceniu przez małżonka – spadkobiercę spadku, ale nie później niż w ciągu 3 lat od odrzucenia spadku

Uznanie oświadczenia małżonka – spadkobiercy o odrzuceniu spadku za bezskuteczne otwiera drogę wierzycielowi do zaspokojenia się z przedmiotów spadkowych.