Tymczasowe aresztowanie – jakie prawa ma tymczasowo aresztowany?

Tymczasowe aresztowanie to niezwykle dotkliwy środek zapobiegawczy, który ma zabezpieczyć prawidłowość postępowania przygotowawczego. Osoba tymczasowo aresztowana, po zatrzymaniu zostaje odizolowana od bliskich i wszelkich możliwych form kontaktów z nimi. Przysługują jej jednak prawa, które mają zabezpieczać jej interesy.

Faktyczne pozbawienie wolności osoby, która nie usłyszała jeszcze wyroku skazującego jest bardzo poważnym ograniczeniem prawa każdego człowieka do wolności. Z tego powodu tymczasowe aresztowanie może mieć miejsce tylko w ściśle określonych warunkach, na mocy postanowienia Sądu. Szerzej na ten temat tutaj.

Po wydaniu postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania podejrzany umieszczany jest w tymczasowym areszcie. Powinien wówczas wiedzieć o najważniejszych prawach, jakie mu przysługują. 

KONTAKT Z OBROŃCĄ

Tymczasowo aresztowany ma prawo do uzyskania profesjonalnej pomocy adwokata. W tym celu z adwokatem może skontaktować się zarówno rodzina, jak i sam tymczasowo aresztowany. Jeszcze przed wydaniem postanowienia o areszcie zatrzymany może skontaktować się z wybranym obrońcą. Jeżeli jednak podejrzany nie posiada obrońcy albo nie stać go na poniesienie jego kosztów to ma prawo uzyskać obrońcę z urzędu.

Tymczasowo aresztowany prawo do kontaktu z obrońcą może realizować bezpośrednio, za pośrednictwem poczty lub telefonicznie. Kontakt korespondencyjny pomiędzy tymczasowo aresztowanym a jego obrońcą nie jest ograniczany. W sprawie widzeń lub kontaktu telefonicznych zgodę musi wyrazić organ prowadzący postępowanie przygotowawcze. Co istotne, w stosunku do obrońcy organ w zasadzie nie ma prawa odmówić udzielenia zgody na widzenie czy rozmowę telefoniczną. Widzenie nadto, może odbywać się bez obecności osób trzecich. Ograniczenia w tym względzie są możliwe tylko przez pierwsze 14 dni tymczasowego aresztowania – wówczas organ może zastrzec przy rozmowie obecność np. funkcjonariusza służby więziennej. Widzenia z obrońcą nie podlegają limitowi czasu, którym podlegają inne widzenia.

ZAŻALENIE NA TYMCZASOWE ARESZTOWANIE

Zażalenie na postanowienie o tymczasowym aresztowaniu należy wnieść w terminie 7 dni. Jeżeli tymczasowo aresztowany ma obrońcę, wówczas obrońca składa zażalenie w interesie swojego Klienta. Powyższe nie stoi na przeszkodzie, aby tymczasowo aresztowany wywiódł własne zażalenie. W treści zażalenia należy podważać te okoliczności, które zadecydowały o ustanowieniu środka zapobiegawczego. Może być to: obawa matactwa, zagrożenie wysoką karą albo obawa przed ponownym popełnieniem poważnego przestępstwa. Podstawą zażalenia może być także brak istnienia ogólnych przesłanek do ustanowienia środka, tj. brak wystarczających dowodów, wskazujących na sprawstwo tymczasowo aresztowanego.

PRAWO DO WNIOSKU O UCHYLENIE LUB ZMIANĘ TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA

Tymczasowo aresztowany w każdym czasie może wnosić o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Na etapie postępowania przygotowawczego Prokurator powinien rozpoznać taki wniosek w terminie 3 dni. Oprócz tymczasowego aresztowania istnieje bowiem wiele nieizolacyjnych środków, które mogą skutecznie zabezpieczyć prawidłowe postępowanie, a nie są tak dotkliwe dla podejrzanego. Należą do nich:

• Dozór policji
• Poręczenie majątkowe
• Poręczenie osobiste
• Zakaz opuszczania kraju
• Obowiązek opuszczenia lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym
• Zawieszenie w czynnościach służbowych lub zawieszenie prawa wykonywania zawodu
• Powstrzymywanie się od określonej działalności
• Zakaz prowadzenia pojazdów

PRAWO DO INFORMACJI DLA OSÓB BLISKICH

O tym, że podejrzany został tymczasowo aresztowany mają prawo wiedzieć osoby najbliższe. W związku z powyższym Sąd jest zobligowany do tego, aby o zastosowaniu tymczasowego aresztu powiadomić osobę najbliższą – wskazaną przez podejrzanego. Na wniosek tymczasowo aresztowanego można zawiadomić także inną osobę. Nadto, jeżeli zaistnieje taka potrzeba, Sąd powiadomi:

• Pracodawcę
• Szkołę
• Uczelnie
• Dowódcę – w stosunku do żołnierza
• Zarządzającego przedsiębiorstwem – w stosunku do przedsiębiorcy lub członka zarządu Spółki

WIDZENIA Z OSOBĄ NAJBLIŻSZĄ

Tymczasowo aresztowany może liczyć na co najmniej jedno widzenie w miesiącu z osobą najbliższą. W praktyce widzeń tych może być więcej, ale jest to uzależnione od zgody organu prowadzącego postępowanie. Aby uzyskać zgodę na widzenie należy złożyć wniosek do prowadzącego sprawę Prokuratora. Jeżeli sprawa trafiła już wraz z aktem oskarżenia do Sądu, wówczas decyzje podejmuje Sąd.

Odmowa udzielenia widzenia może nastąpić tylko wyjątkowo, wówczas gdy ma to zapobiec:

• Bezprawnemu utrudnianiu postępowania
• Popełnieniu nowego przestępstwa.

Na zarządzenie odmowne, co do widzeń przysługuje zażalenie do prokuratora nadrzędnego lub Sądu.  

ROZMOWY TELEFONICZNE

O tym, czy tymczasowo aresztowany będzie mógł wykonywać połączenia telefoniczne co do zasady decyduje prokurator. Połączenia te są wykonywane z aparatu telefonicznego, dostępnego w Areszcie. Aresztowany nie może jednak korzystać z własnych środków łączności, tj. telefon czy komputer. Jeżeli aresztowany ma zgodę na wykonywanie połączeń to może je wykonywać raz dziennie z aparatu samoinkasującego na własny koszt lub na koszt rozmówcy.

WNIOSKI, SKARGI, PROŚBY

Tymczasowo aresztowany ma prawo składać wnioski, skargi i prośby. Może to robić ustnie lub pisemnie. Koszty ewentualnego przesyłania ww. pism ponosi tymczasowo aresztowany, a jeżeli nie posiada środków pieniężnych otrzymuje od administracji aresztu odpowiedni papier, kopertę i znaczek.  

OPIEKA MEDYCZNA

Tymczasowo aresztowanego niezwłocznie bada lekarz. Powinien mieć on przez cały okres aresztu zapewnione bezpłatne świadczenia zdrowotne, leki i artkuły sanitarne.