Bezskuteczna egzekucja alimentów – jak dyscyplinować dłużnika alimentacyjnego

 

Wyrok zasądzający alimenty to dopiero pierwszy etap do uzyskania pieniędzy potrzebnych do zaspokajania potrzeb dziecka. Samo orzeczenie nie daje gwarancji, że dłużnik alimentacyjny będzie regulował swoje zobowiązania, albo że będzie regulował je na czas. Jak poradzić sobie z rodzicem niepłacącym alimentów ?

Jak uregulować kwestię alimentów?

Co do zasady nie ma obowiązku, aby kwestie alimentów rozstrzygane były przez sądy. W sytuacjach, w których rodzice są w stanie się porozumieć, nie ma przeszkód, aby kwestia ta była w ogóle niesformalizowana. W razie takiej potrzeby, rodzice mogą kwestię uregulować na drodze umowy (np. w formie aktu notarialnego), albo też zawrzeć ugodę przed mediatorem lub sądem. Najczęściej jednak – z uwagi na konflikt rodziców – zachodzi konieczność sądowego rozstrzygnięcia co do obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka. Sąd o alimentach orzeka w wyroku.

Wyrok i co dalej?

Problemu nie ma, jeśli rodzic dobrowolnie reguluje swoje zobowiązania. Trudniejsza sytuacja jest, gdy rodzic nie płaci, lub nie robi tego w terminie. W takim przypadku, wyrok to pierwszy krok do zaspokojenia potrzeb dziecka. Po uzyskaniu wyroku, z pomocą wierzycielowi przychodzi komornik, który prowadzi postępowanie egzekucyjne, zmierzające do wyegzekwowania należnych dziecku kwot. Rodzic, w celu wszczęcia postępowania, składa wniosek egzekucyjny dołączając do niego tytuł wykonawczy (wyrok zaopatrzony w klauzulę wykonalności).

Najgorzej jest jednak w sytuacji, w której rodzic nie tylko nie płaci, ale też podejmuje czynności zmierzające do uniemożliwienia egzekucji świadczeń alimentacyjnych.

Pomysły dłużników na uciekanie przed swoimi zobowiązaniami

Dłużnicy, także i ci alimentacyjni mają sporo pomysłów na uniemożliwianie egzekucji. Nagle, w trakcie postępowania egzekucyjnego, okazuje się, że dłużnik w zasadzie nie ma żadnego majątku i w ogóle nie ma pracy. Komornik niestety w takich sytuacjach jest bezsilny. Jeśli w toku postępowania okaże się, że nie ma z czego wyegzekwować należności, komornik może stwierdzić, że egzekucja jest bezskuteczna.

Co można jeszcze zrobić, jeśli komornik nie ma już żadnych możliwości?

To, że komornik nie ma jak wyegzekwować alimentów, nie oznacza, że wierzyciel nie może już nic zrobić. Podjęcie dalszych czynności będzie wymagało od wierzyciela sporej aktywności, ale czasem może się to okazać jedyną opcją na odzyskanie zaległych i bieżących alimentów.

Dla przykładu, wierzyciel może:

• złożyć pozew o uznanie czynności dłużnika wyzbywającego się majątku za bezskuteczną,
• wszcząć egzekucję alimentów za granicą
• podjąć wszelkie czynności zmierzające do zabezpieczenia majątku dłużnika, np. złożyć wniosek o wydanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym dłużnika
• podjąć kroki zmierzające do administracyjnego dyscyplinowania dłużnika

Jak zainicjować postępowanie zmierzające do zdyscyplinowania dłużnika?

Osoba uprawniona do alimentów, w przypadku bezskuteczności egzekucji, może złożyć wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. Wniosek składa się do organu właściwego wierzyciela, którym jest właściwy – ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej – wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Do wniosku dołącza się zaświadczenie od komornika o bezskuteczności egzekucji wraz z informacjami o stanie egzekucji, przyczynach bezskuteczności oraz działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania alimentów. Następnie organ wierzyciela zwraca się do organu dłużnika o podjęcie wobec niego odpowiednich działań.

Administracyjne środki dyscyplinowania dłużnika alimentacyjnego

Sposoby administracyjnego dyscyplinowania dłużnika określone zostały w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Organ właściwy dłużnika przeprowadza wywiad alimentacyjny, który ma na celu ustalenie sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika, jego stanu zdrowia oraz przyczyn niełożenia na utrzymanie dziecka. Od dłużnika odbiera się oświadczenie majątkowe (składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań).

Możliwe skutki dla dłużnika:

• zobowiązanie do zarejestrowania się jako bezrobotny lub poszukujący pracy
  a po uznaniu dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych:
• zatrzymanie prawa jazdy
• wszczęcie postępowania karnego – art. 209 k.k.
• przekazanie do biura informacji gospodarczej informacji gospodarczej o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego, w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy.

Kiedy dłużnik może być uznany za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych?

Dłużnik może być uznany za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, jeśli:

• uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił:
• złożenia oświadczenia majątkowego
• zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy
• przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, praz interwencyjnych, robót publicznych, udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym, chyba że odmowa wynikała z uzasadnionej przyczyny

Dłużnik nie może zostać uznany za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, jeśli w ciągu ostatnich 6 miesięcy płacił w każdym miesiącu co najmniej połowę kwoty zasądzonych alimentów.