Postanowienia niedozwolone w umowach bankowych – szansa konsumenta w nierównej walce

 

Zawierając umowę z bankiem godzimy się na warunki, narzucone we wzorcu. W umowach bankowych kryją się niekiedy postanowienia niedozwolone. Obecnie prawo daje konsumentowi narzędzia, aby nawet po zawarciu niekorzystnej umowy, walczyć o przywrócenie równowagi.

Czym są postanowienia niedozwolone?

Definicje postanowień niedozwolonych statuuje art. 385 ¹ § 1  kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem postanowienia umowy zawierane z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Takim postanowieniem nie będą jednak te zapisy, które określają główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Kiedy Sąd może uznać postanowienie za niedozwolone?

Sąd może uznać, że dane postanowienie jest niedozwolone jeżeli łącznie występują następujące przesłanki:

• jest stosowane przez przedsiębiorcę wobec konsumentów,
• nie zostało indywidualnie uzgodnione,
• kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami,
• narusza w sposób rażący indywidualny interes konsumenta,
• nie dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron.

Kim jest konsument?

Jesteś konsumentem, jeżeli dokonałeś czynności z przedsiębiorcą w celu niezwiązanym z prowadzoną przez Ciebie działalnością gospodarczą lub zawodową. Zatem tam, gdzie klient zawarł czynność z bankiem w celu np.

• zakupu domu jednorodzinnego
• mieszkania
• remontu

tam będzie uważany za konsumenta.

Postanowienie niedozwolone nie wiąże konsumenta

Jeżeli uda Ci się przekonać Sąd, że postanowienie umowne jest zapisem niedozwolonym treść takiego postanowienia nie wiąże. Co do zasady, w pozostałym zakresie umowa nadal obowiązuje. Odmiennie będzie, gdy usunięcie zakwestionowanego postanowienia wykluczy możliwość uznania umowy za ważną (tak się niekiedy dzieje w przypadku umów kwestionowanych przez „frankowiczów”).

Skutek zastosowania niedozwolonego postanowienia w umowach bankowych

Postanowienia niedozwolone w umowach bankowych są bezskuteczne względem konsumenta. Skutek ten następuje z mocy samego prawa – ex lege. Banki jednak rzadko dobrowolnie przyznają, że zastosowały postanowienie abuzywne. Aby dochodzić swoich praw konsument musi zatem :

• Wytoczyć powództwo o uznanie spornego postanowienia umownego za niedozwolone. Ma to sens wówczas, gdy bank nadal stosuje niedozwolony zapis.
• Wytoczyć powództwo o zwrot nienależnie pobranych środków (gdy bank na podstawie niedozwolonego zapisu pobrał już opłatę, składkę, odsetki)