Odpowiedzialność sprawcy, a konieczność sprawowania opieki nad poszkodowanym w wypadku

Powszechnie wypadki i kolizje drogowe kojarzone są najczęściej z odpowiedzialnością sprawcy (bądź ubezpieczyciela) za szkody majątkowe, związane z uszkodzeniem pojazdów. A jakie roszczenia przysługują poszkodowanym w przypadku szkód na osobie?

Obecnie obowiązujące przepisy prawne dają możliwość dochodzenia konkretnych sum pieniężnych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a zatem szkodę o charakterze niemajątkowym, związaną z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia. W związku z powszechnym obowiązkiem opłacania przez właścicieli pojazdów składek w zakresie odpowiedzialności cywilnej (tzw. OC), w praktyce stroną pozwaną jest ubezpieczyciel.

Podstawy prawne odpowiedzialności

Sąd w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Funkcją zadośćuczynienia jest złagodzenie krzywdy doznanej przez poszkodowanego w związku z wypadkiem komunikacyjnym. Krzywda rozumiana jest jako wszelkie cierpienia fizyczne i psychiczne.

Czym jest krzywda?

Krzywda rozumiana jest najczęściej jako wszelkie cierpienia fizyczne i psychiczne, których poszkodowany doznał w związku z wypadkiem. Określając wysokość doznanej krzywdy sąd bierze pod uwagę:

• rodzaj i skutki obrażeń,
• proces leczenia oraz czas jego trwania,
• nasilenie cierpień,
• długotrwałość pobytu w szpitalu czy rodzaj hospitalizacji,
• ważny element stanowią także dodatkowe zabiegi, np. fizjoterapeutyczne, czy konieczność długotrwałej rehabilitacji.

Odszkodowanie jako ekwiwalent poniesionych kosztów

Zazwyczaj z roszczeniem o zadośćuczynienie poszkodowany dochodzi zapłaty także odszkodowania. Obejmuje ono straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Często osoba po przebytym wypadku samochodowym potrzebuje stałej opieki. Zazwyczaj opiekę świadczy rodzina i osoby najbliższe. Nierzadko wiąże się to z koniecznością wzięcia przez opiekuna dłuższego urlopu, a w szczególnych przypadkach nawet z całkowitą rezygnacją z pracy na określony czas. Warto wówczas pamiętać, że poszkodowany ma prawo dochodzić także jako odszkodowania należności z tytułu opieki przez osobę bliską. Zgodnie bowiem z art. 444 § 1 zd. 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. W rachubę wchodzą koszty leczenia w szerokim tego słowa znaczeniu, a więc:

• prywatna opieka lekarska,
• wydatki na lekarstwa,
• koszty odpowiedniego odżywiania się,
• koszty dojazdu na zabiegi lekarskie.

Oczywiście koniecznym będzie wykazanie przed sądem wysokości poniesionych wydatków. W takiej sytuacji warto zachowywać wszelkie faktury i rachunki, dzięki którym poszkodowany będzie mógł wykazać zasadność wysokości dochodzonego w tym zakresie roszczenia. W ramach odszkodowania można domagać się również zwrotu kosztów poniesionych w związku z koniecznością sprawowania opieki i pielęgnacji przez osoby trzecie. Mogłoby się wydawać, że zwrot kosztów opieki osoby trzeciej poszkodowany może otrzymać jedynie, gdy pomoc była świadczona przez specjalnie wyszkolone w tym celu osoby, które otrzymały wynagrodzenie za udzielone wsparcie. Nic bardziej mylnego. Fakt, iż opiekę nad poszkodowanym sprawował członek rodziny bądź inna bliska osoba nie pozbawia go prawa do dochodzenia odszkodowania w zakresie kosztów z tym związanych. Przyznanie odszkodowania w tym zakresie nie jest uzależnione zatem od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki.

Śmierć poszkodowanego w toku procesu

Warto pamiętać, że w razie śmierci poszkodowanego po upływie określonego czasu od wypadku, roszczenie o zadośćuczynienie może przejść na spadkobierców. Możliwość taka istnieje, w przypadku uznania powództwa na piśmie lub złożenia pozwu za życia poszkodowanego. (art 445 § 3 k.c.). Fakt posiadania statusu spadkobiercy powinien być jednak potwierdzony prawomocnym postanowieniem sądu stwierdzającym nabycie spadku lub notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia.